Ny 25 Novambra isan-taona no ankalazaina, ny Andro Iraisam-pirenena Hiadiana Amin'ny Herisetra Atao amin'ny Vehivavy, neken'ny fivoriamben'ny Firenena Mikambana tamin'ny 1999. An'arivony ireo mpisera amin'ny aterineto no nanamarika io andro io, nizara vaovao sy fanehoankevitra manohitra ity olana sosialy iainan'ny vehivavy maneran-tany ity.
Ao Ekoatora, hetsika samihafa [es] no nivoaka. Ilay gazety mpiseho isanandro El Mercurio [es] dia nitatitra fa tao Quito, renivohitr'i Ekoatora, nifamory hankalaza ilay andro ny tarika iray mpitaingna bisikilety.
El Mercurio koa dia nizara ny antontan'isa etsy ambany : “Araka ny fikarohana tamin'ny 2010 nataon'ny Kaomity Tetezamitan'ny Filankevitry ny Vehivavy sy ny Fitovian-tsaranga, 93.8% amin'ny famonoana olona ao Ekoatora dia famonoana vehivavy avokoa na noahiahiana ho izany. Fanampin'izany, 66% amin'ny famonoana vehivavy no nataon'ny olona miaraka amin'ireo nidiran-doza na olona niaraka taminy tany aloha.”
Ny Kaomisiona ho an'ny Vehivavy sy ny Fiainam-pianakaviana ao Loja [es] dia nikarakara hetsika ara-kolontsaina iray naompana tamin'ny hoe “Tsy mila herisetra,” niaraka tamin'ny seho an-tsehatra nataon'ny mpanakanto avy ao an-toerana sy avy amin'ny lafivalon'ny firenena:
Hetsika ara-kolontsaina ao Loja, Ekoatora. Sary nozarain'ny Kaomiseran'ny Fiainam-pianakaviana tao Loja.
Janina Mendoza (@janimendoza12) [es] dia nizara saripika iray avy amin'ny diabe nitranga tao Guayaquil hanoherana ny fanimbazimbàna vehivavy:
diabe “Lavina ny herisetra” tao Guayaquil, Ekoatora. Sary nozarain'ilay mpampiasa Twitter @janimendoza12
Ny hafa, toa an'i Assemblywoman Gina Godoy (@GinaGodoyAndrad) [es], dia nampakatra vaovao mikasika ny herisetra atao amin'ny tsy mitovy amin'ny tena any Ekoatora:
@GinaGodoyAndrad: Ecuador segun encuestas d INEC [Instituto Nacional de Estadística y Censo] 6 d cada 10 mujeres han vivido algun tipo d violencia (fisica, psicologica, sexual) di NO a la VIOLENCIA
@GinaGodoyAndrad: Ao Ekoatora, araka ny fanadihadiana avy amin'ny INEC (Ivontoeram-Pirenena momba ny Antontanisa sy ny Fanisàm-bahoaka), vehivavy 6 amin'ny 10 no nizaka karazana herisetra (ara-batana, ara-tsaina, fanolànana), teneno hoe TSIA amin'ny HERISETRA.
Ao amin'ny bilaoginy Lunas Azules [es], Silvana Tapia, mpisolovava iray avy ao Cuenca, dia namoaka lahatsoratra iray mitondra lohateny hoe “Fanabezana, Anjara andraikitry ny Miralenta ary Herisetra.” [es] Ao anatin'ilay lahatsoratra, asehon'i Silvana ny tena zava-misy amin'ny rafitry ny fitsràna izay tsy mahavita manome fiarovana sahaza ho an'ireo vehivavy mitatitra fanararaotana :
El juez, el fiscal, el policía que intervinieron en el proceso y que tenían la obligación de protegerla, tienen incorporados a su cosmovisión una serie de mitos y prejuicios machistas que no se ven mal en el medio social, sino que más bien son el estándar: el policía piensa que “seguramente ella se lo buscó, debe haber sido una mala mujer”; el fiscal quizá imaginó que “hay mujeres que se autolesionan para meter en problemas a sus maridos”; el juez comentó con su colega en algún momento: “eso es lo que sucede cuando las mujeres se salen de la casa y no se dedican al hogar”.
Ny mpitsara, ny mpampanoa lalàna ao amin’ ny distrika, ny polisy — ireo rehetra nirotsaka an-tsehatra tamin'ilay dingana sy voatery hiaro azy — dia manana andianà tantara na toetra raiki-tampisaka tafiditra ao anatin'ny fomba fijerin-dry zareo ny tontolo, izay tsy ratsy manao ahoana akory no fahitàn'ny olona azy, saingy lasa fenitra aza: ny polisy mihevitra fa “tsy isalasalàna fa raharaha notadiavina ny azy(ilay vehivavy), tsy maintsy hoe vehivavy ratsy toetra izy,” ilay mpampanoa lalàna ao amin'ny distrika angamba nihevitra fa “misy ireo vehivavy mampijaly tena mba hanaovana izay hampidi-pahasahiranana ny vadiny,” hoy ilay mpitsara nanamarika an'ity namany taminà fotoana iray hoe “izao no mitranga rehefa mandao ny tokantrano ireo vehivavy ary tsy manokan-tena hikarakara tokantrano.”
Manohy i Silvana, mandalina ny fanabeazana raisin'ireo mpianatra lalàna ao Ekoatora :
En las facultades de Derecho del país, no se prepara a los estudiantes con una visión incluyente de la sociedad. Se da poco espacio o hasta se evita discutir problemas críticos como la penalización del aborto, el matrimonio y la adopción LGBTI, y la violencia de género oculta en nuestras actividades más cotidianas, incluso ejercida desde el propio profesor, aquél que mira lascivamente a la estudiante que se ha presentado al examen con minifalda, porque sabe que eso apuntalará su calificación; y lo que es peor, está contenta de ser vista como un objeto, no cree contar con otras herramientas, le han enseñado que ese es su destino
Ny sekoly fianarana lalàna eto amin'ny firenena dia tsy manomana ny mpianatra hanana fijery miditra ao anaty fiarahamonina. Kely na tsy misy mihitsy ny fijerena fotoana mba hiresahana olana saropady toy ny fanaovana ny fanalana zaza ho heloka bevava[es], ny fanambadian'ny samy mitovy fananahana ary ny fananganan-jaza [es], ary ny herisetra atao amin'ny tsy mitovy amin'ny tena, afenina any amin'ny asantsika andavanandro any, hatramin'ny asehon'ireo profesora izay mijery am-pitsiriritana ireo vehivavy mpianatra izay tonga hiatrika fanadinana miaraka aminà zipo fohy am-poto-pe satria fantatry r'ikala tsara fa hisy fiantraikany amin'ny marika ho azony izany; ary ny tena ratsy indrindra dia faly i sipa fa hoe voamarika, tsy saininy ny hihevitra fomba hafa satria nampianarina azy hoe izany no lahatra ho azy.
Aty aoriana kely dia mamintina am-panantenana ny mpanoratra, ankoatra ny zavatra hafa, hoe indray andro any mbola hiova ho tsara kokoa ny zavatra rehetra :
Quizá algún día dejemos de ver como el “curso natural de las cosas” a la historia de esa chica que destacó en sus estudios, que tenía un enamorado con el que a veces discutía y con el que después se casó, un marido que la llamó “mujer desnaturalizada” cuando quiso volver al trabajo después de su licencia por maternidad, que se burló de ella cuando propuso estudiar un posgrado, que le levantó la voz una noche porque la sopa estaba fría y finalmente la golpeó sin piedad y delante de los hijos porque le vio sonreírle a un viejo amigo del colegio en alguna fiesta.
Angamba indray andro any mba hitsahatra tsy hahita azy io ho toy ny “lalànan'ny natiora” isika rehefa mandre tantara mikasika vehivavy iray namiratra tamin'ny fianarany, nahazo sipa bandy izay nifamaliany matetika ary lasa vadiny taty aoriana, vady iray izay niantso azy hoe “vehivavy tsy manaraka ny lalàn'ny natiora” rehefa iny izy naniry ny hiverina hiasa iny taorian'ny fiatoana noho ny fiterahana, olona izay nanafokafoka azy rehefa izy manatona azy miaraka amin'ny eritreritra hanohy hatrany amin'ny diplaoma ambony ‘master’, ilay olona avo vava taminy indray alina raha mba nangatsiaka ny lasopy ary farany dia nidaroka azy tsy nisy antra teo anatrehan'ireo zanany satria hitany nitsiky taminà namana fahiny ela be tany amin'ny lisea nandritra ny fety iray.
“Tsy herisetra ny fitiavana: aza manohy mikombom-bava” Sary avy amin'i Gina Yauri
