Raha manohy miatrika ireo zava-nitranga nihazakazaka be  tao anatin'ny andro vitsy lasa izay nahitàna ny fialàn'i Zine El Abidine Ben Ali sy ny fitsoahany an'i Tonizia ry zareo Toniziana, ny mpitoraka bilaogy Arabo kosa mizara ny eritreriny sy ny fandinihany mikasika ny fitroatry ny Toniziana ary ny dikan'izany eo amin'ny ambin'ny faritra rehetra.

Ilay Syriana Abu Kareem, ao amin'ny Levantive Dreamhouse, dia manazava hoe inona no atao hoe ‘tan-dalàna’ mikasika ny fitroatry ny Toniziana amin'ireo Arabo mpiray vodirindrina aminy. Hoy izy:

Mety hoe ilay endrika tampoka be, na ny tsy fisian'ny mpitondra voatendry no nanome azy ny maha-fihetseham-bahoaka azy,  fa tsy fanonganam-panjakana nentaninà foto-kevitra ideolojika natao ho an'ny antokon'olom-bitsy. Mora ho amin'ny maha-Arabo ny mionona fotsiny amin'ny tranga hoe tsy azo ovaina sy ozongozonina ny faritra iray tsy mandroso tsy mihemotra sy ny rafitra politika eo aminy. Izay toetra iray tsy manana fanantenana sy fahazotoana izay no ezahan'ny mpitarika aty amin'ny faritra halentika ao an-tsain'ny vahoakany. Mamono ny fanantenany, misoroka ny fivoarana ary mitazona ny mpitarika ho eo amin'ny fahefana. Ka manantena aho fa ny mpitarika manerana ireo faritra dia ho tonga saina ka ho rà mangatsiaka no mikoriana ao anatin'izy ireo eo am-pijerena ny tsy fandehanan-javatra any Tunis; mety hitarika azy ireo hamerina handanjalanja ny lalan-kizorany izany.

Namaky ny fahanginan'ny bilaoginy tamin'ny hiaka hoe HO ELA VELONA I TONIZIA! (VIVE LA TUNISIE!)  ilay Bahraini Emoodz

Manamarika izy:

Nijery tamim-pientanentanana ny zava-nitranga  aho araka ny nitàran'izy ireny tany Tonizia; raha ny marina, kely ny fanantenako ny amin'ny hivoaran'ny raharaha ka hahatongavany amin'izay misy azy amin'izao fotoana. Tsy olana mihitsy hoe fikarohana firy no nataoko, fa mbola tsy mety azoko mihitsy hoe ahoana no nahafahan'ny Toniziana nanàla fitondrana tao anatina volana iray monja.

Manampy i Emoodz :

Misy io fahatsapana fientanentanana lehibe io mandehandeha eo amin'ny tontolo Arabo mikasika ny zava-miseho, masoivohom-vaovao sy mpandalina ara-politika no miaraka miresaka amin'ny maha-fiandohan'ny antsoina hoe ‘effet domino’ (fianjerana daomy) fotsiny an'i Tonizia ary hihitatra amin'ireo governemanta Arabo hafa eo amin'ny faritra, izay tsy heveriko mihitsy hoe hitranga …

Ao amin'ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoeTonizia, Porofoy aminay fa diso izahay, dia mametraka izao fanontaniana manaraka izao i Saudi Hala_In_USA :

Vokany, nitodika tany Tonizia avokoa ny maso rehetra teo amin'ny tontolo Arabo, izay angamba mety ho fiantombohana vaovaon'ny demokrasia mbola tsy nisy teo aloha teto Afovoany Atsinanana ve ity? Mety hitarika ny firenena hafa ve izany?  Na hianjera eo ambany vahohon'ny Islamista na olona hafan-dry  Bin Ali fa amin'ny endrika samihafa?

Mizara ny tebitebiny ihany koa izy:

Manana  fahatsapana misavoritaka momba ity resaka ity aho , sady koa mizara ny tebitebin'i Robert Fisk momba ny marina mampivarahontsana, hoe ny firenena eo amin'ny faritra toy ny any Andrefana dia mety tsy hahazaka mihitsy ny atao hoe tena demokrasia marina any Tonizia, noho ny tahotra hoe mety hitondra vokatra tsy tsara izany, ka ny olona eo amin'ny fahefana tsy hanaiky afa-tsy ny fanjakana Arabo izay mety hanohana ny tombontsoa tsaran'ny Tandrefana, ny fankahalàna an'i Iran ary ny fitondrana mangeja ny vahoakany… Na izany aza,  mbola mino aho fa nahazo tsara ny lesona mikasika ny tsindry hazo lena sy ny kolikoly ny Toniziana, fa tsy ho adinon'izy ireo mora foana ny vatan'i Bouazizi nirehitra  afo, ho tsaroan'izy ireo foana ireo andron'ny famoretana, ny fahantrana, ary ny fidiram-bola voafetra nentin'ny rafitra tsy refesi-mandidy, manantena aho fa i Tonizia no ho mpisava làlan'ny vanim-potoana vaovao, hahita ny fahamarinana sy ny traikefa voalohany amin'ny governemantam-bahoaka, hanaporofo amintsika fa diso isika, ary hanaporofo fa tena manana safidy ny vahoaka, afaka manana safidy sy afaka mamboatra hoavy tsaratsara kokoa ho azy ireo…

Ilay Alzeriana-Amerikana Kal, manoratra ao amin'ny The Moor Next Door, ihany koa dia miahiahy. Hoy izy manoratra:

Ny zava-manjo ny Toniziana, miaraka amin'ny toetra tsy iraisany amin'ny hafa (ny lova navelan'i Bourguiba, ny rakitry ny lasany, ny taham-pianarana avo sy ny zon'ny vehivavy) maneho zava-baovao izany amin'ny politika Arabo izay tokony hotohizan'ny mpandinika  araha-maso akaiky hatrany. Tany ampiandohana ny zava-nitranga tao Sidi Bouzid dia noraisina ho maivana, toy ny firohotan'ny mofo, ary tsy noheverina araka izay mety hiafaràny.  Malina ity mpitoraka bilaogy ity , indrindra noho ny antony mitovy amin'ny an'ny hafa hoe: tsy nampoizina hitranga amin'ny firenena sahala amin'i Tonizia ny zavatra toy izany . Ny zavatra rehetra soratana eto nandritra ny firohotana dia satria noho izy nitranga tany Maghreb ihany (ary satria koa toa. . . hafahafa izany). Ny zavatra tena tokony hampalahelo dia ny hoe raha izay nataon'ny Toniziana tamin'ny intifada-ny no hojokoin'ireo olon'ny antoko taloha sy ny manampahefan'ny tafika ka apetraka ho eo ambany fiadidian'ny komity na olona matanjaka toy ny zavatra efa hita matetika teo aloha. Ny fanontaniana mipetraka: inona no hatao?

Avy any Israely , i Yael, ao amin'ny Life in Israel, dia milaza sahady fa i Egypta no manaraka:

Ny zava-nitranga  tany Tonizia – ny fianjerana voalohan'ny fanjakana tsy refesi-mandidy teo amin'ny tontolo Arabo noho ny firohotan'ny vahoaka ary nisy fiantraikany tamin'ny faritra manontolo – dia toa, farafaharatsiny, ao anatin'ny hoavy akaikikaiky, manaparitaka toy ny fianjerana daomy ny firohotana sy ny fanonganana any amin'ny firenena hafa eo amin'ny faritra. Nefa maro ihany ny manampahaizana no milaza fa hijery akaiky an'i Ejipta satria tena mety ho marina fa i Ejipta no handeha manaraka.

Hoy izy manampy:

Nijery ny fianjeran'ny fitantanana Toniziana tsikelikely ny tontolon'ny asa fanaovan-gazety Arabo (tsy hoe tany Afrika avaratra fotsiny ihany fa ny Levant sy ny Penainsiola Arabo – nafaritra Arabo amoron-dranomasina – ihany koa) , niteraka làlana ho an'ireo vahoaka maro any amin'ny firenen-tsamihafa hoe ho azo atao ny maka aingam-panahy avy amin'ny traikefa Toniziana.  Mbola aloha loatra anefa raha izao no hilaza hoe ahoana ny fivoaran'ny zavatra any Afovoany Atsinanana sy Afrika Avaratra, noho ny firenena samy manana ny toe-javatra ananany izay mamaritra ny làlany. Ny tena azo antoka aloha, na izany aza, dia efa eo an-dàlana ny fikisahana ho any amin'ny faritra, farafaharatsiny mihitatra amin'ny hoe ny governemanta aloha dia tsy afaka manohy intsony ny asany andavanandro toy ny fanaony.”

Manara-maso akaiky ihany koa ny Syriana Qunfuz ny amin'ny “fiantraikan'ny fianjerana daomy ” mety ho hisy na tsia eo amin'ny faritra. Hoy izy manoratra:

Raha misy ny fianjeran'ny daomy, dia tsy ho izao dieny izao ary tsy ho toy izany ny fandehany. Tsy hamela fitroarana iray anaty firaisankina mba hanoherana governemanta raha ny fahitàna ny zava-misy amin'izao fotoana any Irak. Na izany fomba fiteny izany aza tsy mety. Any Syria, tena malaza be tsy misy hoatr'izany ny filoha, eny fa na dia tsy toa izany aza ny fitondrana manodidina azy. Ary raha hoe tena mitsoaka amin'ny fomba mampalahelo ny filoha noho ny sitrapon'ny vahoaka, dia matahotra ny Syriana hoe hitondra amin'ny adim-poko sy ny firotsahan'ny Israeliana ny revolisiona– mety zavatra hiseho daholo ireo roa ireo. I Arabia Saodita indray dia diso mitsitokotoko loatra, ary sampana maro ao anaty fiarahamonina no mahazo vahana, ho an'ny fisamantsamahan'ny revolisiona. Ny vahoaka tena tezitra mafy ao anatin'io fanjakana io dia ny vondrom-piarahamonina Shia izay iharan'ny tsindry hazolena, nefa izay hetsika avy any amin'izy ireo dia hisedra fanoherana mafy avy amin'ny Wahhabi. I Bahrain, miaraka amin'ny ankamaroan'ny Shia voatefy ara-politika sy manampahaizana miatrika nySunni, fianakaviana mpitondra sy mpanindry, dia toa isan'ny kandida ho amin'ny fiovàna. I Ejipta no tsy fantatra. Amin'ny lafiny iray, efa nanàko ny fialàn'ny fitondràn-jiolahin'i Mubarak. Etsy ankilany kosa, Ejiptiana maro no tsy manam-potoana hieritreretana afa-tsy ny haniny rahampitso. Tsy manaraka ny zava-misy amin'ny Facebook, eny fa na dia amin'ny al-Jazeera aza ry zareo. Ary afaka mahazo antoka isika fa hiteraka faty olona anjatony ny fanandramana revolisiona  iray goavana malaza any Ejipta. (Nefa afaka miseho amin'ny endriny maro izany – tsy misy miteraka revolisiona hoatry ny fandevenana misesisesy. Jereo ny sarin'i Ali Farzat etsy ambony.)

Mety hoe ao anatin'ny enim-bolana, hisy mpaneho hevitra tsy Arabo hanapa-kevitra fa hoe tsy fetezana tsotra fotsiny ny revolisiona Toniziana teo amin'ny tontolo Arabo tsy nandroso tsy nihemotra. Nefa ho diso izy ireo. Hametraka korontana maharitra amin'ny kolotsaina Arabo ilay revolisiona, toy ny nataon'ny revolisiona Iraniana teo aloha. Hanova ny rivotra izay iainan'ny Arabo izany ary ny nofy izay ataony.

Mandritra izany, miverina any Bahrain, manahy i Mahmood Al Yousif fa niala avy amin'ny tendro iray ho amin'ny iray hafa tanteraka i Tonizia amin'izao fotoana izao. Hoy izy manoratra:

Te-hiloka aho fa amin'izao fotoana izao ny famantaranandro dia hanondro ny tendro lavitra indrindra amin'ny fangalarana amin'ny vahoaka Toniziana ny singa tena manandanja indrindra famantarana azy ireo dia ny finoana – ho amin'ny tendro iray hafa, ary ho hitantsika eto ny fitroatr'ireo Islamisma sy ny fihetseham-po Islamista.

Ka iza ary inona no hatao sorona eo amin'ny alitaran'ny extremisme? Ny fahatsiarovantena sy ny fandeferana.

Hoy i Al Yousif manampy:

Manana lesona betsaka isika azo tsoahana avy amin'ny “Andran'ny Toniziana ”, ary ny hendry dia hahazo tombony kokoa raha maka fotoana tsara handinihana izay tena hiainany ary ny anton'izany, ary hanandrana ny hampihatra ireo lesona ireo eo amin'ny fiarahamoniny miaraka amin'ny fampianarana ny fanajana ny zon'olombelona sy ny fahalalan'izy ireo eo ara-pinoana, ara-pikambanana, ara-pisainana sy fahalalaham-pitenenana,  ary tsy hanao amboletra fotsiny izao ny hafa hitelina  ny foto-kevitra itsy na iroa.