Mijoro Hiaro Ilay Hazo Oak 600 Taona i Serbia

Niteraka fikorontanam-bahoaka ilay drafitr'asa fanafoanana ny saha maitson'i Gezi any Istambul herinandro vitsy lasa izay, efa niatrika ady mitovy amin'izany ny vahoaka Serba. Nisy tetikasa fanamboarana làlambe natao hamonoana ilay hazo oak (chêne) 600 taona tao afovoan'i Serbia, fa taorian'ny andro maro nanaovana hetsika fanoherana dia nilefitra ihany ny governemanta ka nanova ny làlan'ilay tetikasa fanorenana mba hamonjena ilay oak.

Nolazain'ny vaovao tamin'ny faran'ny volana Jona 2013  ny fampisamborana 340 tapitrisa euros  [eo ho eo amin'ny 435 tapitrisa dolara Amerikana ] sy  700 tapitrisa euros [ 895 tapitrisa dolara Amerikana ] hanamboarana ny Corridor 11, ampahany stratejika amin'ilay làlambe efa nandrasana ela manavatsava an'i Serbia afovoany.

Vetivety foana dia fantatry ny Serba fa hanitsy hanavatsava ny toerana misy ilay hazo oak 600 taona ao amin'ny tanànan'i Savinac akaikin'i Gornji Milanovac ilay làlambe. Haingana araka izany koa ny hetsika fanoherana nataon'ny olona, fitsipahana tao amin'ny tambajotra sosialy sy fikarakarana hetsi-panoherana tany Savinac ary tety anaty aterineto.

Ankoatra ny maha-zava-mahaliana voajanahary sy ny hevitra entiny ara-tantara, dia misy ihany koa finoana Serba hoe raha tapahana io hazo Oak io dia hisy zava-doza hiseho, mety ho fahafatesana. Ireo zokiolona any ambanivohitr'i Serbia dia miteny fa tena hajaina ary tsy azo atao kilalao io hazo io. Raha fantatry ny solontenam-panjakana sy ireo tompon'andraikitra amin'ny fanamboarana io làlambe io fa tafiditra ao anatin'ny làlana lalovan'ny Corridor 11 io hazo oak io, dia angamba ho nikaroka vahaolana hafa izy ireo, fa araka ny nambaran'i Velimir Ilić, Minisitry ny Tanàn-dehibe sy ny Fananganana, dia ” tsy voatarika mialoha ho amin'izany ny sainy”.

Niboiboika tao amin'ny tambajotra sosialy any Serbia ireo hafatra an-jatony milaza fanoherana avy amin'ny mponina tamin'ny alalan'ny tenifototra #hrast (#oak) tao amin'ny Twitter sy Facebook.

"In hrast [oak] we trust" became a popular banner held by many at the protest in Savinac and shared on social networks; photo courtesy of Institute for Sustainable Communities - Serbia Facebook fan page.

“Matoky ny  hrast [oak] izahay” io no teny notazonin'ny maro tamin'ny hetsi-panoherana tany manohitra Savinac sy nozaraina tamin'ny tambajotra sosialy. Sary avy amin'ny Ivontoerana ho amin'ny Vondrom-piarahamonina Maharitra –  Pejy Facebook Serbia .

Haingana ny setry nataon'ny Minisitra Ilić an'ilay hiaka izay nanomboka tao amin'ny tambajotra sosialy ary nanerana ny haino aman-jery tany Serbia manohitra ny fanapahana ilay hazo oak. Nambarany fa hikaroka vahaolana  [sr] izy mba hamindràna ilay hazo 600 taona, mirefy 40 metatra, 7,5 metatra ny savaivony any amin'ny toeran-kafa. Nisy mpandefa Telegrafy tabloida amin'ny aterineto izay nanontany ny momba io vahaolana io sy niresaka tamin'ny manam-pahaizana manokana momba io :

Da bi se taj hrast, te veličine bezbedno iskopao, to zahteva veliki posao, veliki broj radnika i veliki prostor, odgovarajuću mehanizaciju. Teorijski je moguće, ali niko nema to iskustvo, te verujem da bi iskopavanje hrasta bio i njegov kraj. To je sve besmisleno. U zemljama koje drže do sebe takvo drvo bi se “uklopilo” u ambijent – kaže botaničarka Vasić.

Asa be, mampiasa olona maro, fitaovana mifanaraka amin'izany, mila toerana malalaka ny famindrana tsy misy tomika io hazo oak io amin'izao habeny izao. An-taratasy dia azo atao izany raha heverina, saingy tsy misy manana izany traikefa izany, noho izany mino aho fa ny famindràna ity hazo ity no fara androny. Tsy misy dikany izany. Ao amin'ny firenena iray izay manaja ny fanànany, dia tafiditra ao amin'ny fanajariana ny tontolony ny hazo tahaka itony – hoy ny mpahalala momba ny zava-maniry [Olja] Vasić.

Raha mbola mikaroka vahaolana ireo minisitra sy ireo manam-pahefana ao amin'ny governemata, dia nitokona nanodidina ilay hazo ao Savinac kosa ny mponina. Ny andro faramparany tamin'ny volan Jona dia nanomboka nitangorona manodidina ilay hazo ny mponina ho fanavotana azy, nanaevin-daharana azy sy nitarika ilay Poeta Serba Dobrica Erić, izay avy ao amin'io faritra io, sy ireo fikambanana tsy miankina amin'ny fanjakana toy ny “Green of Serbia” (Maitson'i Serbia), tao amin'ilay hetsika atao hoe : ” Tsy Azo Azera Ny Oak”.

"Green of Serbia" activists gather around the 600-year-old oak tree in Savinac; photo courtesy of Insitute for Sustainable Communities - Serbia Facebook fan page.

Mivory manodidina ilay hazo oak 600 taona any Savinac ireo mpomba ny “Green of Serbia”. Sary avy amin'ny Ivontoerana ho amin'ny Vondrom-piarahamonina Maharitra –  pejy Facebook Serbia.

Naharitra hatramin'ny faran'ny herinandro voalohany tamin'ny volana Jolay 2013 ilay fihetsiketsehana. Nisy fivoriana natao tao amin'ny  Ministeran'ny Tanàn-dehibe sy ny Fananganana sy tao amin'ny kabinetran'ny Piraiminisitra Ivica Dačić mba hiadiana hevitra ny amin'io olana io, rehefa izany dia nanao fanambaràna ny Minisitra Ilić ny 9 Jolay fa harovana ilay hazo oak. Araka ny nitateran'i  tabloida Kurir mpiseho isanandro azy :

“Asfalt će biti potpuno odvojen jednim betonskim armiranim nosačem, tako da asfalt ne ošteti žile, a ni žile asfalt. Na taj način će se izbeći moguća oštecenja auto-puta”, rekao je Ilić.

“Hosarahana tanteraka amin'ny alàlan'ny andry voarafitra amin'ny simenitra sy ny vatokely ‘beton armé’ ny tara, mba tsy hifanimba ny fakany sy ny tara. Amin'izay fotoana izay dia ho voasakana ny loza mety hihatra amin'ilay làlambe” hoy i  Ilić .

Samy zava-dehibe ho an'i Serbia na ny làlambe na ilay hazo oak, izay efa naharitra taonjato maro noho ny firenena sasany.  Na dia mampanantena vahaolana maro ilaina ho anà faritra iray izay maro orinasa mikasika ny fambolena sy indostrialy aza ilay làlambe dia naneho ny tsy fahavononany hanao sorona an'ity hazo ity ny Serba.

Notantarain'i Zoran Sokić, mpitoraka bilaogy, ny fahazazany tany an-tendrombohitra rakotra ala-nà Oak tany afovoan'i Serbia , raha niteny ilay hazo oak mampifanjevo an'i Serbia izy, ary namafisiny ny maha-zava-dehibe ny hazo anankitelo izay mampiavaka ny fahazazany sy ny fahalebiazany sady nofaranany hoe :

Mogu samo da kažem da će se u mom kraju slaviti čovek koji tu dovede auto – put i pominjaće ga na slavama i okupljanjima u lokalnim kafanama, nakon branja malina, bar deset narednih vekova. Stara je lokalna priča, verovatno koliko i taj hrast u Savincima, da smo pravo slepo crevo, da komunisti nisu dali da tuda prodje pruga jer je četnički kraj, da će se sva omladina odseliti ako ne dodje put … Slažem se. Ali sa druge strane, ne bih dao ni jedno od ova svoja tri drveta ni za tri auto puta ili tri pruge.

Azoko lazaina tsora fa, ao amin'ny tanàna nahaterahako, izay lehilahy manorina làlambe dia halaza sady ho voarakitra ao anaty slavas [ fankalazana ny fianakaviana masina ao amin'ny Kristiana Ortodoksa Serba] ary hatrany anaty fihaonana any amin'ireo kafe any an-toerana aorian'ny fiotazana vokatra voaroy, mandritra ny taonjato folo manaraka eo fara-fahakeliny. Mitovitovy fahanterana amin'ilay oak any Savinac ihany ny fahelan'ny tantara any an-toerana, tampin-dalan-kaleha isika, hoe tsy navelan'ny kaominista holalovan'ny làlamby teo satria faritry ny Chetniks, hoe mahazo alàlana hifindra ireo tanorantsika raha mbola tsy tonga ny làlambe- miombon-kevitra amin'izany aho. Fa amin'ny lafiny iray, tsy omeko ny hazoko anankitelo, na ho takalonà làlambe anankitelo na ho anà lalamby anankitelo.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.