[Raha tsy misy filazàna mifanohitra dia mitondra mankany amin'ny pejy miteny Espaniola daholo ny rohy ato anatin'ny lahatsoratra.]

Niomana ny hiresaka mikasika ireo volavolan-dalàna marobe mifandraika amin'ny resaka TIC sy ny hoavin'ny tntolo niomerika ao Però ny Kaongresin'ny Repoblika tamin'ny Alakamisy 11 avril 2013. Isan'izy ireny ny Lalàna mikasika ny heloka amin'ny fampiasàna informatika – fantatra ihany koa ety anivon'ny tontolon'ny aterineto amin'ny anarany hoe #LeyBeingolea [avy amin'ny anaran'ilay amolavola azy] – dia niteraka resabe faran'izay henjana tokoa. Nandritra io fotoam-pivoriana io anefa dia tsy nodinihana akory ilay izy ary dia miandry vaovao mikasika azy io ny rehetra ato anatin'ny andro vitsivitsy.

Tamin'ny taona lasa, io volavolan-dalàna io rehefa avy nivezika tetsy sy teroa dia naharaisana sosokevitra sy tolokevitra isankarazany avy amin'ny fiarahamonina sivily mba ho fanatsaràna ny fomba fanoratra azy. Ohatra amin'izany, i Erick Iriarte, mpisolovava, dia namoaka indrindra tao amin'ny bilaoginy Iriarte & Asociados fanehoankevitra vitsivitsy mikasika io lalàna io, izay mampivoitra indrindra indrindra ny fampiasàna ireo fomba filaza mahazatra sy ekena iraisampirnena amin'io sehatra io, fitondràna fanitrikitrihana bebe kokoa amin'ny fomba fampiasa azy ireny ary ny fametrahana fenitra hampifanaraka  azy amin'ny  Fifanarahan'i Budapest [teny frantsay] (izay tsy isan'ny nanao sonia azy i Però) [Fifanarahana iraisampirenena mpmba ny heloka anaty aterineto nolaniana tmain'ny 2001 ary nosoniavin'ny firenena marobe hatramin'ny 2010].

Tena tsy maintsynaverina nodinihana lalina ilay volavolan-dalàna taorian'ny famoahana fanamarihana mialoha avy amin'ny  Kaomisiona Lalàna sy Zon'Olombelona (pdf), ary izany tsy hoe fotsiny noho ny ahiahy mifamatotra amin'ny hamaroan'ny andininy ao amin'ilay volavola nadika avy aminà loharano marobe, fa indrindra noho izy mipetraka ho loza mitatao amin'ny fiainana manokana sy ny fahalalahana maneho hevitra ety anaty aterineto, na dia tsy mbola mandray ho anaty kajikajy ny resaka maha-tomponandraikitra an'ireo mpanome tolotra aterineto manoloana ny lalàna famaizana aza ilay izy.

Ho an'ny mpampiasa aterineto, misy loza mitatao tena hita mivaingna ao anatin'io volavolan-dalàna io, ohatra, amin'ny “mety hanafoanany ny tsy fitononana anarana ety anaty aterineto, ireo ornasa dia ho voatery hanome valiny mahafa-po ireo fangatahan'ny manampahefana mikasika ny mombamomba ireo mpampiasa ary izy io dia hotandindonin'ny famonjàna ireo mpisera amin'ny aterineto noho ny zavatra ataon'izy ireny aty anaty aterineto” araka ny anipihan'i Jochai Ben-Avie azy ao amin'ny bilaogy Access.

Toy izany koa, i Miguel Morachimo, mpisolovava avy amin'ny ONG Hiperderecho dia nanangana ny Una Mejor Ley de Delitos Informáticos [Lalàna mendrika kokoa momba ny heloka amin'ny fampiasàna informatika] sehatra iray natao ho an'ireo fifampiresahana sy fanaovana jeritodika ny fanehoankevitr'ireo mpisera anaty aterineto momba io volavolan-dalàna io, izay anolorany teboka dimy mety “hanampy amin'ny fahazoana lalàna iray momba ny heloka amin'ny fampiasàna ny informatika, izay manome fianthana antsika bebe kokoa no sady tsy manàla amintsika ireo fahalalahana fototra ananantsika”. Nanazava i Morachimo taty aoriana kely :

Tahaka ny tsy dia aminm-pahavitrihana ny Kaongresy no mandinika ilay volavolan-dalàna momba ny heloka amin'ny fampiasàna informatika, sy toa miasa bebe kokoa amin'ny fandaniana ilay Fifanarahan'i Budapest momba ny heloka anaty aterineto (azo vakiana ato ny lahatsoratra avy amin'ilay fifanarahana). Kanefa, satria tsy misy na iray aza fanambaràna ofisialy natao mikasika azy, tsy mbola mifarana ny ady [ataontsika] . Ny 18 septambra [2012], ny loholona Eguren dia nanainga ny Kaongresy hampiditra ho ao anatin'ny fandaharam-potoanan'ny fivoriambe ny fandinihana ilay volavolan-dalàma momba ny heloka amin'ny fampiasàna ny informatika.

Tsy nahafap ny maro an'isa ny tsy fisian'ny resaka momba io volavolan-dalàna io tao amin'ny Kaongresy. Mikasika izay indrindra dia naneho hevitra toy izao tao amin'ny Twitter ilay mpisera ety anaty aterineto @yonsy sy ilay mpisolovava Erick Iriarte (@coyotegris) :

@yonsy: @congresoperu [ny Kaongresin'ny Repoblika ao Però] adinonareo ny nandinika ny volavolan-dalàna momba ny heloka amin'ny fampiasàna ny informatika #LeyBeingolea … ndeha ho andrasana ny rahampitso raha toa ka hodinihana eo anatrehan'ny Kaomisiona indray mandeha tsy miverina izy io 🙂

@coyotegris: @yonsy @congresoperu dinihan'ny Kaomisiona ilay volavolan-dalàna hoe ? Tsy azo antoka izany, mety efa any amin'ny fametrahana raki-tahiry izy izay!

Volavolan-dalàna iray faharoa izay tena andrasana fatratra ihany koa ny fandinihana azy ilay iray fantatra amin'ny anarana hoe Lalàna manohitra ny fandàvana sy fanamaivànana heloka (négationnisme), izay toa hoe nampiditra ny artikla 316-A ao amin'ny lalàna momba ny ady heloka mba hamaizana ireo izay mankasitraka, manamarina, mandà na manamaivana ny fandikàn-dalàna nataon'ireo mpikambana aminà fikambanana mpampihorohoro ” napetraka tamin'ny alàlan'ny fanapahan-kevitra farany avy amin'ny fitsarana”, andininy iray izay niteraka kiana maro sy fanamarihana avy amin'ireo mpitsara, ireo mpamoaka lahatsoratra sy ny vondrom-piarahamonina sivily, manalokaloka ny fahalalahana maneh hevitra sy ny zo hanao fandalinana ireo fanapahan-kevitra ara-pitsaràna mikasika ny asa fampihorohoroana [Ho an'ireo frantsay mpamaky lahatsorata: io volavolan-dalàna manohitra ny “négationnisme” io dia misoraka ao anatin'ny tantara miavak'i Però efa hatrany amin'ny taona 1990, miaraka amin'ny ady anaty akata nataon'ny Sentier Lumineux, ny anjara andraikitra notànan'ny etamazaoro miaramila sy ireo fiampangàna mianjady amin'ny filoha teo aloha Alberto Fujimori].

Human Rights Watch aza teo aloha teo dia nitaky ny hampiatoana io volavolan-dalàna io, tamin'ny filazàna fa ny tsy fahatomombanan'ireo fomba fiteny nampiasaina “dia manohintohina ny fahalalahana maneho hevitra” sady “mety hanakana ny fanehoankevitra ara-drariny, toy ny fanakianana fanapahan-kevi-pitsarana mikasika ny asa fampihorohoroana na ny famoahana tafatafa iray niarahana tamin'olona voaheloka noho ny asa fampihorohoroana”.

Tahaka ny tamin'ny tranganà volavolan-dalàna teo aloha, ity iray ity koa dia niteraka fifamalian-dresaka tao amin'ny Twitter, raha tarafina amin'izay nisy teo amin'ny kaontin'ny Ideele (@ideeleradio) sy Antonio Ardiles (@AntonioArdines), fakan-kevitra amin'ny resaka famahàna olom-pifandirana sy mpanolotsaina aminà orinasa vitsivitsy mpitrandraka harena an-kibon'ny tany :

@ideeleradio: IDL: Hofoanana ny lalàna manohitra ny “négationnisme” satria nambaran'ny #TC (Tribonaly momba ny Lalam-panorenana) ho manohitra ny lalam-panorenana ilay izy http://bit.ly/150ZuG0

@AntonioArdines: @ideeleradio #Negacionismo Arofanina hiarovana amin'ny fihoaram-pefy ny lalàna, ka tsy tokony hisy atahorantsika izay miaina araka ny lalàna.

Raha izay ny amin'iny, nisy ihany kosa ireo lalàna hafa mifandray na tsia amin'ny hoavin'ny nomerika nodinihana sy nolaniana, toy ireo mikasika ny télétravail,  ny rafitry ny trano famakiamboky, ireo antontan-taratasy medikaly amin'ny endriny nomerika ary ny fampitàna fahalalàna teknolojia (jereo ilay volavolan-dalàna sy ny fanehoankevitry ny Kaongresy).

Na izany na tsy izany, antenaintsika fa tsy ho ela dia mbola hijerena ny amin'ireo volavolan-dalàna roa nahantona ireo ny fandinihana azy.

Ho an'ny fanampim-baovao misimisy kokoa, jereo eto amin'ny Global Voices ny lahatsoratra iray avy aminà mpanoratra iray ihany (nadika amin'ny teny frantsay) : Malalaka ve ny aterineto ao Però ?